Zorg

In Japan wordt de buurtwinkel een sociaal vangnet voor ouderen

Op elke hoek van de straat in Japan vind je een kleine buurtwinkel, vaak onderdeel van een keten als de 7-Eleven. Je kan hier vaak dezelfde dingen vinden als in de Amerikaanse variant van de winkel, zoals donuts, koffie of ‘fried chicken’, maar in tegenstelling tot de originele 7-Elevens hebben de Japanse winkels zich verder ontwikkelt als essentieel onderdeel van de lokale gemeenschap.

23140160

Buurtbewoners betalen er hun energierekeningen, koper er concertkaartjes, maken er kopietjes. In de nasleep van de tsunami en aardbeving in 2011 wierpen de winkels zich op als redders in nood door te fungeren als kleine alarmcentrales, verspreiders van noodhulp en hielpen medewerkers mee in de chaos. Met deze positie binnen veel Japanse buurten komt het misschien niet als verrassing dat de buurtwinkels zich ook steeds meer gaan focussen op de oudere generatie. Deze groep groeit snel, ook in Japan. In 2016 was één op de vier Japanners ouder dan 65, en in 2035 zal dit al gestegen zijn tot één op de drie. De winkels hebben recentelijk hun aanbod aan eten aangepast zodat het van hogere kwaliteit en gezonder is. Ook hebben ze essentiële producten aan het aanbod toegevoegd, zoals wasmiddel, toiletpapier en batterijen, en kunnen ze dit thuis bezorgen. Sommigen filialen hebben zelfs zitplekken toegevoegd zodat mensen elkaar kunnen ontmoeten en hun karaoke kunnen oefenen.

Buurtwinkels onderdeel van ouderencomplexen

De rol van deze buurtwinkels in de zorg voor ouderen is niet onopgemerkt gebleven en recent meer concreet vastgelegd op papier. De Japanse ‘Urban Renaissance Agency’ is een woningcorporatie die na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht om de snel verstedelijkende  Japanse bevolking te kunnen huisvesten. Deze corporatie heeft afgelopen zomer contracten gesloten met 7-Eleven, Lawson en FamilyMart om filialen te openen in hun appartementencomplexen. De corporatie heeft 1.700 complexen in eigendom en 40% van de 740.000 huishoudens die hier wonen zijn ouder dan 65. De buurtwinkels die in deze complexen zullen komen gaan dezelfde faciliteiten hebben als andere filialen, maar worden uitgebreid met schoonmaak- en reparatiediensten, en zelfs gymnastiek activiteiten.

De winkels zullen ook ’s avonds en in de weekenden open zijn en dan dus fungeren als aanspreekpunt wanneer grote delen van de (zorg-)medewerkers niet aanwezig zijn.

nb20120508a1a A pedestrian walks past a Lawson Inc. convenience store in Tokyo, Japan, on Monday, Dec. 21, 2009. Lawson Inc. is Japan's second-largest convenience store operator. Photographer: Tomohiro Ohsumi/Bloomberg

Nederland heeft in tegenstelling tot veel andere landen de luxe dat veel supermarkten zich midden tussen de mensen bevinden, in plaats van aan de randen van de steden. Ook zijn er in veel kleinere gemeenschappen nog altijd winkels te vinden. Hierdoor blijven veel essentiële diensten toegankelijk voor oudere en minder mobiele generaties. Interessant wordt het als deze plekken meer (zorg-)functies op zich zullen gaan nemen, zoals nu in Japan dus gebeurd.