Kantoren

Welk stadskantoor of gemeentehuis is het meest energie­opwekkend?

Gebouwen zijn verantwoordelijk voor 36 procent van de CO2-uitstoot in ons land en zijn daarnaast nog te vaak een onprettige en ongezonde omgeving voor de gebruikers. Gelukkig keert het tij en zijn er voorlopers en trendsetters die wél een sociaal, gezond en duurzaam gebouw neerzetten.

Wij zijn opzoek naar het meest energieopwekkende stadskantoor. Hieronder vind je onze tien genomineerden. Op 7 april, tijdens het evenement ‘Van stadskantoor naar stadshart‘ maken we de top vijf bekend. Doe mee en laat ons weten welke gemeentehuis of stadskantoor jij het meest inspirerend vindt.

Alphen aan den Rijn: functioneel design

Het imposante maar toch compacte stadhuis in Alphen aan den Rijn was bij de oplevering in 2002 zijn tijd vooruit. De opvallende glazen klimaatgevel laat op het zuiden veel licht en warmte binnen en zorgt tegelijkertijd voor koeling en ventilatie. De gebruikte materialen in het gebouw zijn te hergebruiken of recyclen en er is geen kunststof toegepast. Alle publieksfuncties zijn ondergebracht in een soort markthal op de begane grond, waardoor de gemeente voor de burger benaderbaar en overzichtelijk is.

De glazen klimaatgevel van het stadskantoor in Alphen aan den Rijn laat veel licht en warmte binnen, en zorgt voor verkoeling en ventilatie.

Alphen

Den Bosch: aangenaam vertoeven en ontmoeten in stadskantoor

In het stadskantoor in Den Bosch gaan oud en nieuw prima samen. De glazen gevel steekt af tegen de traditionele bouw in de omgeving, maar omarmt deze tegelijkertijd ook: het verbindt twee oude gebouwen met elkaar. In het in 2003 opgeleverde stadskantoor hadden ze al flexplekken voordat iedereen het had over ‘Het Nieuwe Werken’. In januari 2016 is de vernieuwde hal geopend. Op het gastvrije ‘burgerplaza’ is het aangenaam wachten en ontmoeten. Het pand beschikt over een binnentuin en de Binnendieze, het water dat de stad doorkruist, loopt onder het gebouw door en is door een glazen vloer te zien.

Den Bosch

Stadskwartier Deventer: hedendaags met klassieke uitstraling

Het jongste gebouw onder de genomineerden is het statige en uitgesproken stadskwartier in Deventer. Hier kunnen inwoners sinds januari 2016 terecht voor alle burgerzaken. Het gebouw verbindt twee pleinen met elkaar en fungeert ook als looproute door de stad. Binnen is van alles te ontdekken, waaronder drie binnentuinen die zijn geïnspireerd op het Deventer van de zeventiende eeuw. Het gebouw sluit daarmee aan bij de Deventer stedenbouwkundige traditie van tuinen en binnenpleinen die met elkaar verbonden zijn door paden, gangen en poorten. Het stadskwartier is groen en duurzaam: er zijn groene daken en een daktuin, het klimaat wordt geregeld met water uit de IJssel en toiletten worden met regenwater gespoeld.

Het Stadskwartier Deventer verbindt twee pleinen met elkaar en fungeert als looproute door de stad.

Deventer

Groningen: duurzaam en flexibel

Het energieneutrale stadskantoor Groningen is eind 2013 in gebruik genomen. Het heeft een aantal slimme oplossingen waardoor het niet alleen erg duurzaam, maar ook flexibel is. Zo zijn de vloeren hol en sterk, waardoor er weinig draagmuren nodig zijn. Installaties voor verwarming en elektra liggen in de holle vloer en zijn makkelijk te verplaatsen; de ruimtes zijn dus op veel manieren in te delen. Zelfs de staalconstructie is demontabel. Het gebouw zorgt niet alleen goed voor zijn mensen – er is overal daglicht en de ventilatie wordt automatisch afgestemd op het CO2-niveau in de ruimtes – maar ook voor zijn omgeving: in de gevel zitten nestkasten voor zwaluwen.

SoZaWe-2

Leiden: historie en gastvrijheid

Het stadhuis in Leiden is een rijksmonument. De gevel in renaissancestijl stamt uit de zestiende eeuw. Het pand daarachter stamt uit 1940 en is eind jaren negentig verbouwd, waarbij de binnenplaats een glazen overkapping heeft gekregen. In deze centrale hal bevinden zich de publieksdiensten. Doordat het stadhuis een extra entree heeft gekregen, is de dienstverlening toegankelijker en meer vindbaar. Bovendien is er een grand café geopend in het pand. Bij de verbouwing is asbest verwijderd en ruimtes die voorheen dienst deden als archief of opslag, zijn nu toegankelijk voor het publiek. De verbouwing heeft geresulteerd in een gezonder, duurzamer en gastvrijer gebouw.

Leiden

Medemblik: hergebruik van bestaand gebouw

De fusiegemeente Medemblik huist sinds 2011 in het voormalige DSB-gebouw in Wognum. Het pand, in de herkenbare organische stijl van Alberts & Van Huut, is daarmee een mooi voorbeeld van herbestemming. De gedachte achter de ontwerpen van het architectenbureau is dat de grillige vormen een harmonieus geheel vormen met de omgeving – en dat bevordert het welzijn van de mens. Eén van de drie torens van het enorme complex verhuurt de gemeente aan een externe partij. In de andere twee werken ambtenaren die voorheen verspreid over meerdere locaties zaten. De gemeente betaalde 12,5 miljoen euro voor het pand; voor nieuwbouw was er veel meer geld nodig geweest, was de redenatie.

Medemblik

Molenwaard: de ambtenaar aan huis

Molenwaard is in dit rijtje van genomineerden een vreemde eend in de bijt. In deze gemeente staat geen groot, prestigieus gemeentehuis. Als burgers een paspoort of bouwvergunning nodig hebben, kunnen ze dat in de meeste gevallen digitaal regelen. In andere gevallen komen ambtenaren naar ze toe, thuis aan de keukentafel of in de dichtstbijzijnde bibliotheek of brede school. Gemak en toegankelijkheid zijn de sleutelwoorden. Ambtenaren werken in een klein en flexibel ingericht kantoor met werkcafé, thuis of op een van de flexplekken verspreid over de dorpen en kernen van de plattelandsgemeente. Zelfs de burgemeester en wethouders hebben geen kantoor meer en de raad vergadert op wisselende plekken, afhankelijk van de te bespreken onderwerpen.

In Molenwaard komt de ambtenaar gewoon aan huis: een groot, prestigieus gemeentehuis is hier niet nodig!

Molenwaard

Peel en Maas: verwarmd door ijs

Het vernieuwde ‘Huis van de Gemeente’ van Peel en Maas in Panningen is in oktober 2015 geopend. Duurzaamheid stond hierbij centraal. Bij de verbouwing zijn elementen uit het oude gemeentehuis hergebruikt, waaronder de trapleuningen en de bomen op het plein. Het vernieuwde gemeentehuis is nagenoeg energieneutraal door de toegepaste innovatieve ijsverwarming. Daarbij wordt de energie die vrijkomt bij het bevriezen van een ondergronds ijsreservoir gebruikt om het gebouw te verwarmen. De kou wordt in de zomer gebruikt om te koelen. Voor de verbouwing zijn veel lokale ondernemers ingeschakeld. Het pand heeft een daktuin, er zijn veel planten aanwezig en door het gebruikte FSC-gekeurde hout is de akoestiek prettig. Veel ruimtes zijn flexibel in te zetten voor meerdere doeleindes. Ook de bibliotheek is in het pand gevestigd.

Peel en Maas

Utrecht: groot maar overzichtelijk

In het nieuwe stadskantoor van Utrecht, dat in juni 2014 is opgeleverd, is comfortabel voor ambtenaren en gastvrij voor burgers. Van de 21 verdiepingen zijn de eerste zes vrij toegankelijk. De publieksbalies worden gebruikt door verschillende afdelingen, waardoor de ruimte optimaal wordt gebruikt bij pieken en dalen. Balies hebben lage, uitschuifbare delen voor mensen in een rolstoel. Op de kantoorverdiepingen zijn allerlei soorten werkplekken en ‘huiskamers’. De akoestiek is er prettig en er is volop daglicht. Een warmte-koudeopslag verwarmt en koelt het gebouw. De installatie is ook onderdeel van de gemeentelijke ‘biowasmachine’: daarbij worden bacteriën het grondwater ingebracht die vervuilende stoffen onschadelijk maken.

Het nieuwe stadskantoor in Utrecht laat zich het beste omschrijven als een comfortabel en gastvrij gebouw.

Utrecht

Zwolle: slim en gastvrij

Gastvrijheid was een van de belangrijkste elementen bij de vernieuwing van het stadskantoor in Zwolle, dat eind 2015 was voltooid. In de publiekshal zijn spreekplekken veelal open, en gesloten ruimtes zijn transparant. Dat oogt vriendelijk en is tegelijkertijd veiliger voor de medewerkers. Ook de kantoorruimtes zijn open en flexibel. Grafische prints op gordijnen, glasfolie en vloerkleden zorgen voor een warme sfeer. Bij de verbouwing zijn elementen als systeembinnenwanden hergebruikt en zijn de vierkante meters anders ingedeeld waardoor de ruimte slimmer wordt gebruikt.

Zwolle-2

Dit artikel is onderdeel van een serie over stadskantoren in het kader van het evenement ‘Van stadskantoor naar stadshart‘ dat door draaijer+partners en de nieuwe draai op 7 april wordt georganiseerd in het Stadskantoor Utrecht. Laat je inspireren tot een energiek stadskantoor!