Je bent volwassen en je hebt een stoornis in het autistisch spectrum. Waar ga je dan wonen? Bij je ouders is geen optie, helemaal zelfstandig kan ook niet en begeleid wonen is vaak óf voor jongeren óf te klinisch. In het Amerikaanse Sonoma bedachten autisten en hun familie een oplossing.
Niet weggestopt in een instelling
Sonoma in Californië kent buitenwijken zoals er zoveel zijn in Amerika. In een van die wijken is een bijzondere leefruimte gecreëerd die zestien volwassen autisten hun thuis kunnen noemen. De kleinschalige woongroep is gevestigd in meerdere kleine gebouwen waardoor deze goed opgaat in de wijk en niet opvalt als ‘instelling’. Voor de bewoners is er veel ruimte voor buiten leven met een zwembad, een moestuin en een sportveld. Ze zijn niet weggestopt, maar zijn onderdeel van hun omgeving.
Bottum-up zorg
Sweetwater is opgezet door autisten zelf, vrienden, familie en andere betrokkenen om de ideale plek te kunnen creëren voor volwassenen met stoornissen in het autistische spectrum. Er is dus echt sprake van bottom-up zorg. Daardoor is de woongroep een voorbeeld voor veel soortgelijke initiatieven, zowel in eigen land als daarbuiten.
Sereen
Een omgeving die zo weinig mogelijk afleiding biedt, dat was het doel van de ontwerpers. Dat gold ook voor klimaatinstallaties, de lichtinval en de akoestiek. In de woningen merk je de sereniteit. De ruimtes zijn groot, licht en rustig. In de gezamenlijke woonkamers kunnen de bewoners deel uitmaken van de groep of op zichzelf zijn zonder zich helemaal te hoeven afzonderen. Er is veel groen om de gebouwen heen en de tuin nodigt uit tot buitenactiviteiten en beweging.
Lokale energie
Bij het ontwerp is veel rekening gehouden met duurzaamheid. De benodigde energie wordt op locatie opgewekt met zonnepanelen. Zonneboilers zorgen voor heet water. In de gevels zitten ‘kokers’ om natuurlijk daglicht te krijgen in het interieur. Waar nodig zijn er afdakjes om de zon buiten te houden. Er zijn natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen als hout gebruikt en stoffen die mogelijk kunnen irriteren zijn vermeden.
Duidelijkheid en herkenning
Veel autisten hebben baat bij een overzichtelijke, voorspelbare omgeving met duidelijke regels. De architecten hebben Sweetwater dan ook zo ontworpen zodat de hoeveelheid prikkels beperkt is. Zo is het ventilatiesysteem onzichtbaar en zijn de kleuren rustig. Aan het materiaal is te zien hoe ‘openbaar’ een ruimte is: stenen paden zijn voor iedereen toegankelijk, grind betekent semi-openbaar en terrassen zijn alleen voor bewoners.
Buurtbewoners kunnen vrijwilligerswerk doen op het terrein, waardoor het contact met de wijk wordt bevorderd. Maar toch is de plek geïsoleerd en veilig genoeg voor de bewoners om zich er thuis te kunnen voelen.