Goede zorg voor ouderen staat onder constante druk. De problemen en pijnpunten in de ouderenzorg werden de afgelopen tijd goed verwoord door Hugo Borst. Behalve de verbeteringen die hij voorstelt in zijn manifest, zijn er meer manieren om de kwaliteit van leven van mensen in een zorginstelling te verbeteren: zorg voor een prettige leefomgeving die zowel bewoners, bezoekers als zorgprofessionals energie geeft.
Het creëren van een energieopwekkende omgeving kan nú al, daarvoor hoeft er geen beleid of budget te worden veranderd. De nieuwe draai wil met de verkiezing ‘meest energieopwekkende ouderenzorggebouw van Nederland’ laten zien welke zorginstellingen een voorbeeld en inspiratiebron kunnen zijn voor anderen. De vier finalisten:
Petterhústerstate (Stiens)
In het Friese dorp Stiens staat een kleinschalige woonzorgvoorziening voor ouderen met dementie. Van de vier woningen is er één bestemd voor verstandelijk gehandicapten met psychogeriatrische aandoeningen.
Petterhústerstate past met zijn boerderij-achtige uitstraling perfect in de omgeving. De groepswoningen – allemaal op de begane grond – doen huiselijk aan.
De organisaties Palet en Talant vinden het belangrijk dat mensen met een zorgbehoefte in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. Partners en familie hebben een sleutel en kunnen makkelijk op bezoek komen of mantelzorg verlenen. De ouderen kunnen naar hun eigen kerk blijven gaan. Ze leven zo veel mogelijk zelfstandig en helpen bij dagelijkse klusjes.
De groene omgeving rond het pand zorgt voor veel natuurlijk licht; dit is positief voor het bioritme. In de tuin kunnen de ouderen zelfstandig wandelen, tuinieren of appels plukken wanneer zij dat willen.
MuzeRijk (Uden)
MuzeRijk in Uden is een ontmoetingsplek waar zorg, onderwijs, wonen, kinderopvang, sport, een gezondheidscentrum en een lunchcafé onder één dak zitten.
De vier kleinschalige groepswoningen voor mensen met dementie zijn van BrabantZorg. Elke bewoner heeft een eigen luxe appartement, gekoppeld aan een gezamenlijke huiskamer en een open keuken. Er zijn ook woningen voor koppels.
Er is volop interactie en ontmoeting met de andere doelgroepen van MuzeRijk. Elke bewoner bepaalt zijn eigen dagindeling. De ouderen kijken naar spelende kinderen of lezen ze voor. Ze kunnen ook gymnastieken, jeu-de-boulen, tuinieren of naar een kerkdienst. Zo staan ze middenin de samenleving.
de Benring (Voorst)
In 2013 dreigde het verzorgingshuis De Benring, aan de rand van het dorp Voorst, te worden gesloopt. Dankzij de inwoners van Voorst, die speciaal daarvoor een woonzorgcoöperatie hebben opgericht, is het complex aan een ‘tweede jeugd’ begonnen, zodat mensen nog steeds oud kunnen worden in hun eigen dorp en omgeving.
In het vernieuwde gebouw kunnen ouderen, of ze nou zorg nodig hebben of niet, een appartement huren. Er wonen ook verstandelijk gehandicapten. In de voormalige aanleunwoningen wonen jongeren die vrijwilligerswerk doen bij de ouderen.
Dankzij een crowdfundingsactie liggen 512 zonnepanelen op het dak die in bijna de helft van het energieverbruik voorzien. De tuin is parkachtig en bewoners kunnen er wandelen, jeu-de-boulen of trimfietsen.
De vernieuwde Benring is een plek waar mensen elkaar ontmoeten. Niet alleen de ouderen, maar het hele dorp is welkom, bijvoorbeeld in het restaurant.
de Reigershoeve (Heemskerk)
De Reigershoeve biedt kleinschalige zorg voor ouderen met dementie en is opgezet door gezondheidswetenschapper Dieneke Smit en haar vader Henk Smit. De omgebouwde boerderij beschikt over moestuinen, een kas en boerderijdieren.
Het huiselijke complex (er is geen receptie) biedt plaats aan 27 mensen in vier groepswoningen. Eén daarvan is bestemd voor mensen die op jongere leeftijd (beneden de 65 jaar) dementie hebben gekregen. Elke woning heeft een gezamenlijke woonkamer met open keuken en een serre met uitzicht op de tuin met beweegtoestellen. Bewoners hebben een eigen appartement dat ze naar eigen smaak kunnen inrichten. Ze voeren zelf dagelijkse klusjes als wassen en koken uit en worden zo vrij mogelijk gelaten in hun dagritme en -besteding.
Op het terrein is een ontmoetingsruimte – gerund door vrijwilligers – waar mensen kunnen sjoelen, tv kijken of muziek luisteren. Er is een hobbyschuur voor activiteiten als vogelhuisjes maken of schilderen. Hier is ook dagbesteding voor niet-bewoners. Ook worden er kook- en yogalessen gegeven voor mensen uit de buurt.
Lessen en inspiratie
Alle vier de finalisten geven op hun eigen manier invulling aan het creëren van een prettige leefomgeving voor ouderen. Hier worden de vijf criteria van energieopwekkende gebouwen in de praktijk gebracht met gezonde, sociale, energieke, slimme en circulaire oplossingen. De uitdaging voor zorginstellingen is om energieopwekkend te zijn en tegelijkertijd de kwaliteit van de zorg te vergroten en kosten te besparen.
Kenmerkend is dat het echte woongebouwen zijn die huiselijkheid bieden. De omgevingen zijn niet bedacht vanuit de organisatie van efficiënte zorg en verpleging, maar als prettige woonomgeving waar ook zorg geleverd kan worden.
Daarnaast hebben bewoners veel vrijheid – hun welzijn gaat boven de medische kant van het verhaal. De dagelijkse verzorging, voeding, beweging en behandeling worden afgestemd op de behoeftes van ieder individu. Zorgprofessionals en vrijwilligers zorgen voor een gastvrije sfeer.
De finalisten bieden behalve wonen en zorg ook een sociale ontmoetingsplek aan hun bewoners. Familieleden, mantelzorgers en wijkbewoners komen in het gebouw, vaak doordat er meerdere functies in zijn ondergebracht.
In de zorg is veel aandacht voor duurzaam materiaalgebruik en energieopwekking. Daarnaast is een prettig en gezond binnenklimaat een echte vereiste, met daglicht, groen, afwisseling en goede prikkels. Ook dit onderdeel hebben de finalisten goed opgepakt.
Stem op je favoriet
Welke van de vier ouderzorggebouwen verdient de titel ‘meest energieopwekkende ouderenzorggebouw van Nederland’? Ga naar www.denieuwedraai.nl en stem op je favoriet. Een jury van experts bundelt de mening van het publiek met de ervaringen van de gebruikers en kiest op basis daarvan een winnaar, die in december wordt bekendgemaakt.